Fenomen wojennego uchodźstwa polskiego na Węgrzech.
Spotkanie z korespondentem, pisarzem i b. Ambasadorem RP w Budapeszcie Grzegorzem Łubczykiem
Było to już czwarte w 2013 r. spotkanie w ramach Krośnieńskiego Forum współorganizowane przez Prezydenta Miasta Krosna, Państwową Wyższą Szkołę Zawodową im. Stanisława Pigonia w Krośnie, Towarzystwo Przyjaźni Polsko Węgierskiej przy PWSZ oraz nasze Stowarzyszenie Portius. Tym razem szczególnym gościem spotkania był Pan Grzegorz Łubczyk, wieloletni korespondent polskiej prasy na Węgrzech, w latach 1997 – 2001 Ambasador RP w Budapeszcie, autor wielu książek i filmów dokumentalnych sławiących polskich i węgierskich bohaterów narodowych. Grzegorz Łubczyk jest odznaczony Krzyżem Średnim z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej. Jest Honorowym Obywatelem węgierskiego Vámosmikola i Zasłużony dla miasta Jastrzębie Zdrój a także Członkiem Stowarzyszenia „Bema” na Węgrzech i Honorowym Członkiem Stowarzyszenia Portius w Krośnie.
Dzięki znajomości i współpracy z Grzegorzem Łubczykiem stowarzyszenie nasze weszło w niezwykły świat historii polskiego uchodźstwa wojskowego i cywilnego w latach drugiej wojny światowej. Dzięki Panu Grzegorzowi Łubczykowi poznaliśmy wspaniałego polskiego Mistrza Plakatu mieszkającego na stałe w Budapeszcie Krzysia Duckiego. To dzięki Panu Grzegorzowi Łubczykowi mogliśmy promować piękne karty wspólnej polsko- węgierskiej przyjaźni w tym zaopatrzenie polskiego wojska w węgierską broń i amunicję przed zwycięską Bitwą Warszawską w 1920 roku. Promowanie tej pięknej historii zaowocowało w 2012 r. odsłonięciem wielkiej tablicy pamiątkowej naprzeciw Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, przypominającą o tej szlachetnej węgierskiej pomocy w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Na spotkanie w auli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej Grzegorz Łubczyk przywiózł do Krosna swoje dwa ostatnie dzieła, dwujęzyczne albumy „Pamięć – Emlékezés Polscy uchodźcy na Węgrzech 1939 – 1946”, oraz „Pamięć II – Emlékezés II Polscy uchodźcy na Węgrzech 1939 – 1946”, obydwa albumy są autorstwem Grzegorza Łubczyka i Krystyny Łubczyk z koncepcją i opracowaniem graficznym Krzysztofa Duckiego. Albumy są wydane pod patronatem Prezydentów RP i Węgier. To niezwykłe dzieła obrazujące pięknym tekstem i nigdzie nie publikowanymi fotografiami tamten świat, kiedy to po uderzeniu na Polskę faszystowskich Niemiec i sowieckiej Rosji, Węgry udzieliły schronienia dla ponad 120 000 polskich uchodźców wojskowych i cywilnych.
W albumie Pamięć II – Emlékezés II jest następujący tekst: „ Przed dwoma laty ukazał się pierwszy tom albumu Pamięć. Był wyrazem wdzięczności dla wojennego pokolenia tych Węgrów, dzięki którym ponad 120 tysięcy polskich uchodźców znalazło schronienie na madziarskiej ziemi podczas II wojny światowej. W bogato ilustrowanym albumie przedstawiliśmy zwięzłą historię polskiego uchodźstwa na tle złożonej sytuacji politycznej Królestwa Węgier. W tym tomie ukazujemy HISTORIĘ przez pryzmat osobistych losów wielu Polaków. Dzienniki, wspomnienia, pamiętniki i listy, których fragmenty publikujemy, odsłaniają niezwykły świat przeżyć i emocji bohaterów albumu. To świadectwa bolesnych, często tragicznych wydarzeń, a jednocześnie wzruszających dowodów ludzkiej solidarności i braterstwa, okazywanych przez Węgrów polskim „ braciom w potrzebie”. 600 fotografii i dokumentów – do tej pory niepublikowanych – znakomicie ilustrują uchodźcze życie na obcej, a jakże gościnnej ziemi. Z wielu chwalebnych rozdziałów wspólnej historii naszych narodów, ta wciąż mało znana karta wojennego uchodźstwa polskiego została przez Braci Węgrów zapisana złotymi zgłoskami”.
Po zakończeniu prezentacji albumów i filmu obrazującego historię polskiego uchodźstwa wojskowego i cywilnego na Węgrzech w latach drugiej wojny światowej, wszyscy byli przekonani, że nikt inny nie potrafi oddać lepiej klimatu tamtych lat jak robi to Pan Grzegorz Łubczyk.
Boże, wspieraj Węgrów ród,
daj mu szczęścia, zboża w bród.
Gdy nań spadnie możny wróg
tarczą niech mu będzie Bóg.
Lud, co cierpiał długi wiek
już swą męką zmazał krew.
Więc go wspieraj łaską swą
dziś i po wieczny czas.
Taką wersję hymnu węgierskiego w czasie wojny śpiewali po polsku uczniowie z Balatonbogláru. Słowa hymnu napisał ich profesor Ludwik de Colda.
