X Dni Przyjaźni Polsko – Węgierskiej w Katowicach.
Warto może przypomnieć jaka droga wiodła do tego jubileuszowego spotkania :
Györ 2006
Pierwsze Dni Przyjaźni odbyły się 23 marca 2006 roku w Węgierskim mieście Györ. Po upadku komunizmu powstawały liczne, zarówno w Polsce jak i na Węgrzech, stowarzyszenia polsko- węgierskie i węgiersko – polskie. Jednym z nich było Polsko – Węgierskie Towarzystwo Historyczne im. Józefa Piłsudskiego w Györ. Przed dziesięcioma laty, w 2005 roku jego prezes János Kollár, wystąpił z propozycją budowy Pomnika Przyjaźni Polsko – Węgierskiej. Wkrótce wmurowano kamień węgielny, a sam pomnik odsłonięto 24 marca 2006 roku w czasie uroczystości Pierwszych Dni Przyjaźni. Autorem pomnika był węgierski rzeźbiarz Dávid Tóth według pomysłu Urszuli i Jánosa Kollárów, dla których inspiracją stały się słowa Stanisława Worcella :
Węgry i Polska to dwa wiekuiste dęby, każdy z nich wystrzelił pniem odrębnym
i osobnym, ale ich korzenie, szeroko rozłożone pod powierzchnią ziemi i splątały
się, i zrastały niewidocznie. Stąd byt i czerstwość jednego jest drugiemu warunkiem
życia i zdrowia.
Prawie roczne starania węgierskiego Towarzystwa im. Piłsudskiego o wprowadzenie w życie inicjatywy powstania cyklicznych uroczystości Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej zakończyły się sukcesem. Węgierski poseł János Hárs podjął się realizacji pomysłu Jánosa Kollára, które zawarto w tzw. „ Deklaracji z Györ”. Sejmy obu Państw ratyfikowały tę deklarację i ostatecznie dzień 23 marca został przyjęty jako Dzień Przyjaźni Polsko – Węgierskiej i już w kolejnych latach, corocznie i na przemian , raz na Węgrzech, raz w Polsce, odbywają się uroczyste obchody Dnia Przyjaźni, pod patronatem Prezydentów Polski i Węgier.
Odsłonięcie pomnika w Györ stało się okazją do spotkania ponad 30 delegacji z burmistrzami i prezydentami miast. Honorowymi gośćmi byli prezydenci Lech Kaczyński i László Sólyom. Krosno w Györ reprezentowali : Prezydent Miasta Krosna – Piotr Przytocki i Prezes Stowarzyszenia Portius – Zbigniew Ungeheuer.
Przemyśl 2007
Główne uroczystości zorganizowano na Zamku Kazimierzowskim. Udział w nich wzięło ponad 200 przedstawicieli miast partnerskich z Polski i Węgier a także stowarzyszeń i organizacji wspierających taką współpracę. Na uroczystości przybył Prezydent Republiki Węgierskiej László Sólyom , władze Województwa Podkarpackiego i przedstawiciele samorządów oraz miasta Przemyśla i Egeru. Krosno reprezentowali Piotr Przytocki i Zbigniew Ungeheuer. Na uroczystości zabrakło Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
Debreczyn 2008
Na Dniach Przyjaźni Polsko- Węgierskiej w Debreczynie główne uroczystości odbywały się w budynku starego pięknego Uniwersytetu. W trakcie obchodów tego święta, odsłonięto w pełnej asyście wojskowej, tablicę poświęconą bohaterowi Polski i Węgier Józefowi Bemowi. Odznaczono również zasłużonego Honorowego Prezesa Organizacji Polsko – Węgierskich, żołnierza września 1939 r. Jana Stolarskiego. W uroczystościach wzięło udział blisko czterdzieści polskich delegacji reprezentujących nasze miasta. Krosno reprezentowali : Prezydent – Piotr Przytocki, Przewodniczący Rady Miasta – Stanisław Słyś i Prezes Stowarzyszenia Portius – Zbigniew Ungeheuer. Była Pani Ambasador RP Joanna Stempińska ale brakło Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Kancelarię Prezydenta reprezentował Podsekretarz Stanu – Mariusz Handzlik.
Krosno 2009
Wiele starań, pism, telefonów i spotkań przysłużyło się temu, że Krosno zostało gospodarzem czwartych Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Nasze stowarzyszenie wespół z UM Krosna opracowało plan tych uroczystości. Nigdy jeszcze w powojennych czasach Krosno nie miało zaszczytu gościć na raz dwóch Prezydentów Państw. Same główne uroczystości w naszym mieście odbyły się w nowym Regionalnym Centrum Kultur Pogranicza ale Dniom Przyjaźni w Krośnie towarzyszyły liczne wystawy, koncerty, sympozja i projekcje filmów. Miała również miejsce” Sztafeta przyjaźni polsko-węgierskiej” w której 50 biegaczy pokonało w dwa dni 200 kilometrową trasę dzielącą partnerskie miejscowości Sárospatak i Krosno.
Óbuda – Békásmagyer 2010
Najstarsza dzielnica Budapesztu była kolejnym organizatorem Dni Przyjaźni. Nasze Krosno reprezentowała liczniejsza delegacja. Oprócz Prezydenta miasta Krosno reprezentowali także Naczelnik Promocji Miasta – Zygmunt Rysz i Dyrektor RCKP – Dorota Cząstka. Stowarzyszenia Portius – Zbigniew Ungeheuer. Wraz z innymi polskimi delegacjami odsłoniliśmy w Budapeszcie tablicę upamiętniającą zbrodnię katyńską a także w uroczysty sposób przekazaliśmy dla Burmistrza dzielnicy Óbuda przechodnią flagę Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. W uroczystościach nie wziął udziału Prezydenta RP Lech Kaczyński. Republikę Węgier reprezentował Prezydent László Sólyom . Kancelarię polskiego prezydenta Podsekretarz Stanu Mariusz Handzlik.
Poznań 2011
Tym razem znów w Polsce, w Poznaniu, odbyły się Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej z udziałem prezydentów Polski – Bronisława Komorowskiego i Węgier – Pála Schmitta. Przybyli liczni przedstawiciele samorządów obu krajów, organizacji pozarządowych, instytucji naukowych i stowarzyszeń polonijnych. Z tej okazji z Węgier wyruszył do Poznania pociąg „ Ekspres Przyjaźń”, z grupą ok. 500 osób, które wzięły udział w zaplanowanych na ten dzień uroczystościach. Część uroczystości odbywało się pod pomnikiem ofiar Poznańskiego Powstania 1956, które było iskrą do wybuchu powstania w Budapeszcie. Z tej też okazji odbyło się otwarcie wystawy „ Rozstrzelane miasta. Poznań – Budapeszt 1956” . Odsłanialiśmy również tablicę najmłodszych bohaterów tamtych wydarzeń – Petera Mansfelda i Romka Strzałkowskiego. Krosno reprezentowali Piotr Przytocki, Zbigniew Ungeheuer i Radny Tadeusz Alibożek.
Ópusztaszer i Szeged 2012.
Po raz pierwszy w historii Dni Przyjaźni organizatorem nie było konkretne miasto, ale węgierskie województwo. Uroczystości zorganizowano w dwóch reprezentacyjnych miejscowościach tj. w Ópusztaszer i w Szeged. Pod piękny pomnik Arpada w Ópusztaszer, wraz z licznymi organizacjami, przybyli prezydenci Węgier i Polski z małżonkami – Pál Schmitt i Bronisław Komorowski. Przybyli ambasadorzy Polski w Budapeszcie i Węgier w Warszawie. Przybyli żołnierze w historycznych polskich i węgierskich mundurach, zespoły pieśni i tańca, przedstawiciele samorządów partnerskich miast i stowarzyszeń. Część uroczystości odbyła się w Szeged, gdzie na miejscowym Uniwersytecie nadano tytuł Senatora Honoris Causa Panu Bronisławowi Komorowskiemu, Prezydentowi RP. Stowarzyszenie Portius reprezentował Prezes Zbigniew Ungeheuer a także Członkowie Honorowi – Prezydent Piotr Przytocki i Ambasador Róbert Kiss.
Tarnów 2013
W rodzinnym mieści gen. Józefa Zachariasza Bema , bohatera Węgier i Polski, Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej wypadły nadzwyczaj uroczyście. Tym razem 23 marca w Tarnowie był ostry mróz i oczekiwaniom na oficjalne państwowe delegacje towarzyszyło stukanie butów o zaśnieżone chodniki w Parku Strzeleckim przy Mauzoleum Józefa Bema. W ramach oficjalnych obchodów odsłonięto tablicę pamiątkową Dni Przyjaźni z postacią gen. Józefa Bema w 165 rocznicę Węgierskiej Wiosny Ludów. Odbyło się również otwarcie unikatowej wystawy „ Panoramy Siedmiogrodzkiej” i „Gala Przyjaźni Polsko-Węgierskiej” wszystko z udziałem Prezydenta RP – Bronisława Komorowskiego i Węgier – Jánosa Ádera przybyłych wraz z małżonkami. Odbyło się ciekawe forum gospodarcze i odnowione zostały przywileje nadane miastu w XVI w. przez węgierskiego króla Jánosa Zapolyę, któremu miasto Tarnów dało schronienie stając się tym samym nieformalną stolicą Królestwa Węgier. Miasto Krosno reprezentował Prezydent – Piotr Przytocki , zaś Stowarzyszenie Portius – Piotr Górecki, Andrzej Kołder, Stanisław Materniak , Roman i Zbigniew Ungeheuer oraz prof. Władysław Witalisz.
Eger 2014
Dni Przyjaźni Węgiersko – Polskiej w Eger były równie uroczyste i podniosłe. Z Krosna wyjechała delegacja naszego stowarzyszenia w skład której weszli – Piotr Górecki, Andrzej Kołder, Maciej Syrek, Zbigniew Ungeheuer i Vadim Vozdvizhensky. Już na uroczystościach spotkaliśmy się z Honorowymi Członkami naszej organizacji Grzegorzem Łubczykiem i Mihály Győrem. Miasto Krosno reprezentował jak co roku Prezydent – Piotr Przytocki. Na uroczystości przybyli patronujący tym wydarzeniom Prezydenci Węgier i Polski – János Áder i Bronisław Komorowski z małżonkami, Ambasadorzy, przedstawiciele rządów obu krajów, parlamentarzyści, goście z partnerskich miast i biznesmeni. Obchody rozpoczęła uroczysta msza święta w egerskiej bazylice, następnie prezydenci odsłonili pamiątkową tablicę na terenie twierdzy, upamiętniającą polskich uchodźców wojskowych z lat II wojny światowej. Oficjalne uroczystości odbyły się w Teatrze im. Gézy Gárdonyiego, gdzie burmistrz Egeru László Habis oraz prezydenci Węgier i Polski wygłosili okolicznościowe przemówienia. Przedstawiciele naszego stowarzyszenia odsłonili tablicę okolicznościową przy miejskich schodach z napisem „ Polak Węgier dwa bratanki i do szabli i do szklanki”.
Katowice 2015
Do Katowic, na X Dni Przyjaźni Polsko – Węgierskiej wybrała się liczna delegacja naszego stowarzyszenia w skład której weszli – Csaba Bobko, Stanisław Chomiczewski, Andrzej Kołder, Stanisław Materniak, Maciej Syrek , Roman i Zbigniew Ungeheuerowie a także sympatycy naszej organizacji – rzeźbiarz Władysław Dudek z Krakowa i Imre Struba z Krosna. Miasto Krosno Reprezentowali – Prezydent Piotr Przytocki , Naczelnik Zygmunt Rysz oraz Pan Daniel Bieszczad. Wielką rolę dla X Dni Przyjaźni Polsko – Węgierskiej wniósł Pan Grzegorz Łubczyk, Honorowy Członek naszej organizacji. Centralnym punktem uroczystości w Katowicach było odsłonięcie pomnika Henryka Sławika i Józsefa Antalla, wspaniałych postaci z historii naszych Narodów, które wypromował właśnie Pan Grzegorz Łubczyk. To dzięki jego staraniom, napisanym książkom i nakręconym filmom postacie te weszły w chwale w historię polsko- węgierską. W Katowicach dwóch Prezydentów – Bronisław Komorowski i János Áder dokonali odsłonięcia ich pomnika. Pomnik tych dwóch Bohaterów stanął przed pięknym i nowoczesnym budynkiem Międzynarodowego Centrum Kongresowego.
Główne uroczystości X Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej 2015 roku odbyły się w nowej siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. To imponująca sala koncertowa, obiekt o najlepszej na świecie akustyce, nad którą pracowała japońska firma Nagata Acoustics. Można tu nagrywać koncerty o najwyższej jakości dźwięku. Ta duża, 5-cio poziomowa sala koncertowa może pomieścić 1800 osób a scena zapewnia komfort 120 osobowej orkiestrze i 100- osobowemu chórowi. W tej pięknej scenerii odbył się wspaniały koncert orkiestry, wystąpienie Gospodarza, Prezydenta Katowic – Marcina Krupy a także Prezydenta RP – Bronisława Komorowskiego i Prezydenta Węgier – Jánosa Ádera . Pełną emocji uroczystość setki zebranych gości oklaskiwało na stojąco.
Po tym wydarzeniu delegacje przeniosły się do Sali Koncertowej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego , gdzie prezentowały się zespoły muzyczne z Węgier i Polski. Liderem węgierskiej grupy folkowej był Michał Kovacs , syn naszego Przyjaciela profesora Istvana Kovacsa. Po koncercie był raut i uroczysta kolacja.
»Koncert węgierskiej grupy folkowej
Dni Przyjaźni Polsko- Węgierskiej w Katowicach należy uznać za bardzo udane. Katowice zachwyciły nowymi obiektami, którymi śmiało mogą poszczycić się w Europie. Następne Dni Przyjaźni odbędą się w Budapeszcie . Do zobaczenia za rok !
»DZIEŃ PRZYJAŹNI POLSKO – WĘGIERSKIEJ