Zdradzony bohater János Esterházy (1901 – 1957).
W poniedziałek 22 kwietnia przyjechał do Krosna nasz przyjaciel Dr Imre Molnár aby zaprezentować swoją książkę „Zdradzony Bohater János Esterházy (1901 – 1957). Ten wybitny pisarz, historyk oraz dyplomata pracujący w Ambasadzie Węgierskiej w Warszawie jest związany z naszym Stowarzyszeniem Portius prawie od początku jego działalności. Jest też oczywiście naszym Członkiem Honorowym i wspiera naszą działalność w kraju i za granicą. Dr Imre Molnár urodził się w południowej Słowacji i podczas studiów w Bratysławie włączył się aktywnie w działalność ruchu na rzecz równouprawnienia mniejszości węgierskiej na Słowacji, który stał się częścią ruchu skupionego wokół Karty 77. W roku 1979, unikając represji ze strony czechosłowackich komunistów, wyjechał na Węgry, gdzie zdobył wyższe wykształcenie, obronił doktorat a następnie habilitował się na wydziale historii. Prowadził pracę naukową w Instytucie Środkowoeuropejskim, gdzie wydał wiele publikacji oraz kilka książek. Jako uczestnik nielegalnej grupy polsko-węgierskiej od 1980 roku utrzymywał stałe kontakty z polską opozycją antykomunistyczną, a następnie z NSZZ Solidarność. Redagował i rozpowszechniał na Węgrzech nielegalną książkę poświęconą ks. Jerzemu Popiełuszce. Po upadku systemu komunistycznego rozpoczął pracę w urzędzie pierwszego demokratycznego premiera, Jozsefa Antalla, jako doradca ds. mniejszości węgierskiej na Słowacji. Od 1998 roku był zatrudniony w MSZ, zaś od 2001 roku pracował jako dyplomata w Ambasadzie Węgierskiej w Warszawie. W Krośnie bywał wiele razy i jest u nas osobą powszechnie znaną. Tym razem Imre przyjechał zaprezentować swoją książkę na spotkaniu zorganizowanym przez Towarzystwo Przyjaźni Polsko – Węgierskiej przy PWSZ i nasze Stowarzyszenie Portius. Spotkanie odbyło się w auli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej. Przybyło liczne grono słuchaczy, również z krośnieńskich szkół średnich.
„Zdradzony bohater” Dr Imre Molnára to niezwykle interesująca biografia Jánosa Esterházyego – przywódcy węgierskiej mniejszości w międzywojennej Czechosłowacji. Pierwsze wydanie tej ksiązki ukazało się w 1996 roku na Słowacji. Przedmowę do książki napisał nieżyjący już dzisiaj Andrzej Przewoźnik: „Kim był János Esterházy? To pytanie towarzyszy wielu historykom i publicystom zajmującym się problematyką dziejów najnowszych tej części Europy. Czy tak jak chce tego publicysta „Gazety Wyborczej” Aleksander Kaczorowski – „bohaterem i zdrajcą”, „politycznym marzycielem, którego działalność posłużyła przede wszystkim…….Hitlerowi”, czy też jak twierdzi czeski historyk prof. Jaroslav Valenta – politykiem, którego akcje „spełniały wszystkie znamiona zdrady głównej, bo zmierzały do rozbicia integralności państwa (Czechosłowacji), oderwania jego części, i to w zmowie z dwoma obcymi mocarstwami (tzn. Węgrami i Polską)” Podobne opinie zresztą można spotkać również na Słowacji. A może jak mówią Węgrzy – a za nimi także Żydzi i Polacy – Esterházy był wybitnym politykiem, bohaterem narodowym, człowiekiem zasad i sprawiedliwym wśród narodów świata ?”
